Struktura i historia 4 Armii Lotniczej PGWAR

4 Armia Lotnicza wchodziła w skład Północnej Grupy Wojsk Radzieckich. Dysponowała ona kilkunastoma lotniskami wojskowymi, miała także do dyspozycji poligon lotniczy. 8 lotnisk miało charakter jednostek pierwszego uderzenia, pozostałe miały charakter zapasowy. W skład Armii wchodziły 2 dywizje jedna bombowa, druga myśliwska. Ich opisy znajdują się poniżej. Dywizje te dzieliły się na pułki. Ponadto kilka samodzielnych pułków lotniczych różnego przeznaczenia, które podlegały bezpośrednio dowództwu w Legnicy. Sztab 4 Armii mieścił się w Legnicy.

Struktura przedstawiała się następująco (stan 1989 rok):

149 Dywizja Lotnictwa Bombowego

Szprotawa  Wiechlice

239 Baranowicka Dywizja Lotnictwa

 Myśliwskiego Stargard Szczeciński Kluczewo

    Jednostki samodzielne

-3 Pułk Lotnictwa Bombowego Krzywa

-42 Tannenberski Pułk Lotnictwa Bombowego Gwardii Stara Kopernia Tomaszowo

-89 Pułk Lotnictwa Bombowego Szprotawa

-159 Noworosyjski Pułk Lotnictwa Myśliwskiego Gwardii Stargard Szczeciński Kluczewo

-582 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego Chojna

-871 Pomerański Pułk Lotnictwa Myśliwskiego Kołobrzeg Bagicz

-151 Pułk Walki Radioelektronicznej Brzeg

-164 Samodzielny Kerczeński Pułk Lotnictwa Rozpoznawczego Brzeg

-55 Sewastopolski Samodzielny pułk Śmigłowców Kołobrzeg Bagicz

- 314 Samodzielna Eskadra Śmigłowców Szprotawa Wiechlice

-688 Samodzielny Pułk Śmigłowców Transportowych Legnica

-245 Samodzielna Mieszana Eskadra Lotnicza Legnica

Ponadto w skład Armii wchodziła jedna dywizja, która stacjonowała poza terytorium Polski mianowicie 132 Dywizja Lotnictwa Bombowego Czerniachowsk. Przedostatnim dowódcą 4 Armii był gen. mjr Zotow dowodził do 4 marca 1992, ostatnim dowódcą był gen. mjr Basow. Lotniska zapasowe Armii znajdowały się w następujących miejscowościach: Oława - Stanowice, Wschowa - Łysiny, Namysłów, Stargard Szczeciński (Burzykowo i Słotnica), Dębica, Nadarzyce, Brochocin.

 

Historia 4 A. L.

4 Armia Lotnicza była jedną z niezależnych armii lotniczych sił powietrznych ZSRR, która miała na celu poprawę efektywności lotnictwa. Powstała ona w 1942 roku. Pierwszy dowódca gen. K. Wierszynin. Składała się ona z 216 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego, 217 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego, 218 Mieszanej Dywizji Lotniczej, 219 Mieszanej Dywizji Lotniczej, 4 Samodzielnej Eskadry Rozpoznania Dalekiego Zasięgu, 6 Samodzielnego Pułku Mieszanego Szkolno - Treningowego, pułków lekkich nocnych bombowców i innych. W skład wchodził także żeński 582 Pułk Lotnictwa Nocnych Bombowców dowodzony przez mjr Raskową. W pierwszym okresie jednostka posiadała 208 samolotów i 437 lotników. W 1943 Armia działała na froncie północno - kaukaskim, zatrzymała oddziały niemieckie pod Ordżonikidze, Mozdokiem i w rejonie Mineralnych Wód. Od 1943 roku w skład Armii weszły jednostki przeniesione z 5 Armii Lotniczej. Pułki wchodzące w skład Armii uczestniczyły w  walkach z Niemcami, wyzwalały m. in. Stawropol, Krasnodar,  Noworosyjsk i innych. W pierwszych miesiącach 1944 Armia brała udział w wyzwalaniu Krymu. Potem została przeniesiona na Białoruś. Na Białorusi jednostki staczały ciężkie walki. W samym czerwcu i lipcu 1944 jednostki wykonały ponad 14000 lotów bojowych. W latach 1944 i 45 nastąpiło wzmocnienie Armii w nowe jednostki, w wyniku czego posiadała ona 1647 samolotów (680 myśliwce, 634 szturmowce, 303 bombowce, 30 rozpoznawczych). Potem jednostki walczyły nad Pomorzem, w Niemczech. Łącznie piloci jednostek bojowych wykonali 340000 lotów bojowych, zniszczyli około 5000 samolotów i zrzucili 1811800 ton bomb. 277 lotnikom nadano tytuł Bohatera Związku Radzieckiego, 17 pułków przekształciło się w gwardyjskie, a 46 otrzymało nazwy wyzwalanych miast i regionów. W pułkach 4 Armii służyli piloci tacy jak: Aleksander Pokryszkin (trzykrotny Bohater Związku Radzieckiego, drugi na liście asów alianckich, 59 zestrzeleń), D. Glinka 50 zestrzeleń, G. Reczałkow 56 zestrzeleń. Po wojnie dowództwo 4 A. L. przeniesiono do Legnicy. Weszła ona tam w skład utworzonej Północnej Grupy Wojsk Radzieckich. Częśc jednostek rozformowano, pozostałe służyły na lotniskach w zachodniej, południowej i północnej Polsce. Od stycznia 1949 roku zmieniono nazwę na 37 Armia Lotnicza. Stopniowo wojska radzieckie zwalniały lotniska, na których stacjonowały rozformowane pułki. Od maja 1955 roku w skład Armii weszła 149 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego. Od kwietnia 1968 roku przywrócono nazwę 4 Armia Lotnicza. Potem następowała dalsza redukcja sił, w szczególności po 1989 roku. Ostatecznie Armia wycofała się z Polski do 1993 roku. Napisano w oparciu o artykuły o lotnictwie PGWAR z Gazety Lotnictwo.

 

149 Dywizja Lotnictwa Bombowego i jednostki podległe

 

239 Baranowicka Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego i jednostki podległe

 

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ